ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio, Ulusal Güvenlik Danışmanı Mike Waltz ve ABD’nin Ortadoğu temsilcisi Steve Witkoff, Suudi Arabistan’ın başkenti Riyad’da, üçüncü yılına yaklaşan Rusya-Ukrayna savaşını bitirmek için müzakere adımlarını görüşmek üzere Rus yetkililerle bir araya gelecek.
Ukrayna ve Avrupa’nın ise süreçten dışlandığı yönünde yorumlar yapılırken Kiev toprak kaybı riskiyle karşı karşıya.
Sürece ilişkin Cumhuriyet’e değerlendirmede bulunan Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Öğretim Üyesi ve Asya Uzmanı Prof. Dr. Seriye Sezen, Ukrayna’nın ‘sürecin dışında kalmaktan’ duyduğu rahatsızlığı anımsatarak, “Benim gördüğüm kadarıyla Trump, Zelenski’nin ne dediğine pek önem vermiyor. Zaten ABD’nin sürmesini sağladığı ve bitirmeye karar verdiği bir savaşta Zelenski’nin pazarlık gücünün olmadığı da malum. Biden döneminde ABD-Çin-Rusya ilişkilerinde asıl hedef Çin oldu. Rusya’nın bir tehdit olduğu dile getirilmiş olsa da ABD, Rusya’nın Çin kadar birincil tehdit unsuru olmadığının farkındaydı. Biden döneminde ABD, Çin’e karşı Ukrayna işgalini de bahane göstererek Avrupa coğrafyasıyla ittifak kurmaya yöneldi ve NATO’yu da Çin’i çevrelemek amacıyla kullandı. Avrupa da bu oyuna geldi” dedi.
‘KOŞULLAR 70’LERDEN ÇOK FARKLI’
Trump için birinci hedefin Çin olduğunu vurgulayan Sezen, “Çin’le mücadele konusunda daha farklı bir politika izleyeceği anlaşılıyor. Biden’dan farklı olarak Avrupa’yı yanına alma ihtiyacı duymadığı gibi Avrupa savunmasındaki rolünü de üzerinden atması gereken bir yük olarak görüyor. Kaynaklarını ABD’nin ulusal ekonomik-toplumsal sorunlarına yönlendirme amacında” diye konuştu. Çin’i yalnızlaştırma amacıyla ABD ve Rusya arasında bir yakınlaşma olasılığını güçlü gördüğünü dile getiren Sezen, “1971’da Nixon döneminde ne oldu? Henry Kissinger’ın katkısıyla ABD, Sovyetler Birliği’ni yalnızlaştırmak için Çin’e yaklaştı. O dönem Çin ve Sovyet ilişkileri de sorunluydu. Soğuk savaşın son döneminde Çin ile ABD’nin yakınlaştığını ve Çin’in açılma politikasının ABD tarafından desteklendiğini görüyoruz. Ama bu açılmanın sonucu, Çin’in ABD’nin bir numaralı rakibi haline gelmesiyle sonuçlandı. Dolayısıyla koşullar ve aktörlerin konumu 1970’lerden çok farklı. Dolayısıyla bu kez tam tersi bir gelişme olabilir. ABD’nin küresel hegemonyasının önündeki asıl tehdit bu kez Çin. Barış anlaşması ile başlayan süreçle böyle bir yakınlaşma olasılığını güçlü görüyorum” değerlendirmesinde bulundu.
‘ZELENSKİ CAYDIRILDI’
Ankara’nın diplomatik çabalarıyla 2022 yılında İstanbul’da başlatılan Türkiye-Ukrayna müzakerelerini anımsatan Sezen, “İstanbul’da taraflar imzayı atmaya ramak kala İngiltere’nin müdahalesiyle Zelenski o anlaşmayı imzalamaktan caydırıldı ve savaşı sürdürmeye teşvik edildi. Zelenski o dönemde barış anlaşmasını imzalasaydı hem daha az insan ölecekti hem de Ukrayna’nın toprak kaybı daha az olacaktı” ifadelerini kullandı.
